Yəzd (Yazd) Şəhər haqqında ətraflı məlumat

Yəzd Haqqında Məlumat

Yezd — İranın Yəzd əyalətində şəhər. Ölkənin mərkəzində yerləşən Yəzd İsfahan şəhərindən təqribən 270 kilometr məsafədə yerləşir. İranın ən qədim şəhərlərindən biri kimi tanınan Yəzd tarixi və mədəni sərvətləri ilə məşhurdur. Yəzd daha çox İranın səhra bölgəsində yerləşdiyi üçün quru və isti iqlimə malikdir. Bu səbəbdən şəhərdə səhra iqliminin təsiri müşahidə edilir. Yaz aylarında temperatur çox yüksək dəyərlərə çata bilsə də, qış aylarında hava sərin və mülayimdir. Tarix baxımından çox zəngin olan Yəzd YUNESKO-nun Dünya İrs Siyahısındadır. Şəhərin ən mühüm tarixi tikililərinə Came məscidi, Zərdüşti Atəş məbədi, Əmir Çaxmaq Kompleksi və Dövlət Abad bağı daxildir. Bu strukturlar İslam, Zərdüşt və Fars mədəniyyətlərinin birləşməsini əks etdirir. Yəzd İranın ən qədim səhra şəhəri kimi də tanınır. Şəhərin səhra mənzərələri və qum təpələri turistlər üçün məşhur cazibədir. Şəhərin dar küçələri, ənənəvi badgir (külək qülləsi) evləri və tarixi bazarları da ziyarətçilərin diqqətini çəkir. Yəzd İranın xalça və kilim istehsalı ilə də məşhurdur. Şəhərdə istehsal olunan ənənəvi xalça və kilimlər əl sənətkarlığı və rəngarəng naxışları ilə tanınır. Bu məmulatlar Yəzdə xas olan əl işlərindən sayılır. Nəticədə Yəzd İranın tarixi və mədəni baxımdan zəngin şəhəri kimi seçilir. Tarixi binaları, səhra mənzərələri və əl işləri ilə turistlərin diqqətini çəkən bir məkandır.

Yer və Coğrafiya haqqında məlumat

Yəzd İranın mərkəzi olan şəhərdir. Yəzd vilayəti. Şəhər İranın mərkəzi hissəsində yerləşir və 1200 metr yüksəkliyə qalxan Dəşti Kəvir səhrası ilə əhatə olunub. Yəzd İranın ən qədim şəhərlərindən biri kimi tanınır və tarix, mədəniyyət və memarlıq baxımından zəngindir. Yəzd iqlimi səhra iqlimi hesab olunur. Yayı isti və quraq, qışı isə mülayim keçir. Şəhər günəşli günlərin çox olduğu bölgədə yerləşdiyi üçün günəş enerjisi sistemləri üçün əlverişli yerdir. Yəzd həm də külək turbinləri üçün potensial bölgədir. Yəzd şəhəri səhra iqliminə və ətraf dağlara görə təbii gözəlliklərə malikdir. Şəhərdəki Zeynep Hatun məscidi, Cuma məscidi və Dolat Abad bağı kimi tarixi tikililər ziyarətçilərin diqqətini çəkən mühüm turistik yerlərdir. Şəhərdəki ənənəvi səhra evləri olan badgirləri (külək qüllələri) də görməyə dəyər. Yəzd də İranın ənənəsidir Əl işləri və sənətkarlığı ilə məşhurdur. Şəhərdə xalça, kilim, keramika, gümüş tikmə kimi əl işlərinə rast gəlmək mümkündür. Bundan əlavə, Yəzd İranın mühüm tekstil istehsal mərkəzlərindən biridir. Yəzdin yeri və ətrafı, tarixi və mədəni sərvətləri ilə birlikdə şəhəri turistlər üçün cəlbedici bir məkana çevirir. Bundan əlavə, səhra iqlimi və günəş enerjisi potensialı şəhərdə davamlı enerji layihələrinin inkişafına imkan yaradır.

Tarix Haqqında Məlumat

Yəzd — İranın Yəzd əyalətində yerləşən şəhər. İranın ən qədim şəhərlərindən biri kimi tanınır və tarix boyu mühüm mədəniyyət və ticarət mərkəzi olub. Yəzdin tarixi ən azı 5000 il əvvələ gedib çıxır. Şəhər Fars İmperiyası dövründə mühüm yaşayış məntəqəsinə çevrildi. İlk dəfə Əhəmənilər İmperiyası dövründə (e.ə. 550-330) farslar tərəfindən qurulmuş, daha sonra Makedoniyalı İskəndərin istilası ilə Makedoniyalılara keçmişdir. İslamın yayılması ilə Yəzd İslam sivilizasiyasının mühüm mərkəzinə çevrildi. Şəhər Abbasilər dövründə (miladi 750-1258) İranın mədəniyyət və elm mərkəzi kimi böyük əhəmiyyət qazanmışdır. Səlcuqlular və Səfəvilər dövründə şəhərdə mühüm inkişaflar baş verdi. Yəzd İranın quru ticarət yolları üzərində olduğu üçün orta əsrlərdə böyük ticarət mərkəzinə çevrildi. İpək Yolu üzərində yerləşdiyinə görə parça və xalça ticarəti mühüm gəlir mənbəyinə çevrilmişdir. Bundan əlavə, şəhərdə ənənəvi sənətkarlığın inkişafı onu xüsusilə misgərlik, keramika və şüşə emalı kimi sahələrdə məşhur etmişdir. Yəzd İranın zərdüştilər üçün müqəddəs şəhəri kimi də tanınır. Şəhərdə Zərdüştilik dininin ən mühüm məbədlərindən biri olan Zərdüşti Atəş Məbədi var. Bu məbəddə zərdüştilərin ən müqəddəs odu olan “Atəşkədə” var. Bu gün Yəzd İranın mühüm turizm mərkəzlərindən biridir. Şəhərdəki ənənəvi səhra memarlığı dar küçələri, badam və nar bağları, külək qüllələri (badgir) və dağılmış evlər kimi xüsusiyyətləri ilə ziyarətçilərin diqqətini çəkir. Bundan əlavə, şəhərdəki tarixi yerlər və muzeylər turistləri cəlb edən yerlər sırasındadır.

Turistik yerlər

Yəzd İranın mərkəzi hissəsində yerləşən şəhərdir və ölkənin ən qədim şəhərlərindən biridir. Yəzd öz tarixi və mədəni irsi ilə məşhurdur. Şəhər ənənəvi İran memarlığının ən yaxşı nümunələrinə ev sahibliyi edir. Yəzddə turistik yerləri axtarın həmçinin daxildir:

1. Yəzd İçərişəhəri: YUNESKO-nun Dünya İrs Siyahısına daxil olan bu ərazi dar küçələri, külək qüllələri (badgir) və ənənəvi fars evləri ilə məşhurdur. Burada gəzinti edərək qədim fars mədəniyyətini kəşf edə bilərsiniz.

2. Məscid-Ye Cuma: Yəzdin ən qədim məscidlərindən biri olan Camii-Ye Cuma 12-ci əsrdə tikilmişdir. İslam sənətinin gözəl nümunələrinin yer aldığı bu məscid tarixi və dini məkan kimi ziyarət edilir.

3. Yəzd qalası: Yəzd qalası və ya Zərdüşt qalası zərdüştilik inancının müqəddəs yerlərindən biridir. Bu qüllələr ölülərin quşlar tərəfindən yeyilməsinin qarşısını almaq üçün tikilmiş dörd qüllə qrupunu təmsil edir. Zərdüştlük inancı və ayinləri haqqında buradan daha çox məlumat əldə edə bilərsiniz.

4. Dövlət Abad bağı: Bu bağ Yəzdin cənubunda yerləşir və 18-ci əsrdə tikilib. İranın ən qədim bağlarından biri olan Dowlat Abad tarixi və təbii gözəlliyi ilə məşhurdur. Bağdakı külək qülləsi ziyarətçilərə sərinlik bəxş edir.

5. Yəzd Od Məbədi: Zərdüşti inancının ən mühüm müqəddəs yerlərindən biri olan Od məbədi Yəzddə yerləşir. Məbəd 1934-cü ildə tikilib və zərdüştilik inancını qəbul edənlər tərəfindən müqəddəs sayılır. Buranı ziyarət etməklə siz zərdüştilik inancının mənşəyi və ayinləri ilə tanış ola bilərsiniz. Yəzd öz tarixi və mədəni irsi ilə ziyarətçilərə unikal təcrübə təqdim edir. Şəhərin digər turistik yerləri arasında Cameh məscidi, Yəzd Su Muzeyi, Ziyaeyeh məktəbi, İsgəndər Həbsxanası və Yəzd Şəhər Muzeyi var.

Qida Mədəniyyəti

Yəzd İranın İsfahan əyalətində yerləşən şəhərdir və ənənəvi İran mətbəxinin bir hissəsi kimi daha yaxşı tanınan müxtəlif delikateslər təklif edir. Yəzd şəhərinə xas olan bəzi yeməkləri təqdim edirik:

1. Baghali Polo: Yəzdin ən məşhur yeməklərindən biridir. Baghali Polo kərə yağı, zəfəran, yaşıl lobya və düyü qarışdırılaraq hazırlanan düyü yeməyidir. Adətən quzu və ya mal əti ilə verilir.

2. Əş-Şuoli: Bu, Yəzdə xas olan şorba növüdür. Mərci, noxud, ədviyyat və tərəvəz ilə hazırlanan bu şorbaya ümumiyyətlə soyuq qış aylarında üstünlük verilir.

3. Yəzd Dolma: Bu dolma Yəzdin məşhur ləzzətidir. Balqabaq, badımcan, bibər, pomidor kimi tərəvəzlərin içinə doldurularaq hazırlanır. İçlik düyü, kişmiş, şam qozası və ədviyyatlarla zənginləşdirilir.

4. Gheimeh Yəzdi: Gheimeh İran mətbəxində çox istifadə edilən ət yeməyidir. Yəzddə Gheimeh Yəzdi kimi tanınan bir versiya var. Bu yemək qiymə, sarı mərcimək, soğan və ədviyyatlarla hazırlanır. Hazırlanmış ət yeməyidir. Adətən düyü və ya çörəklə verilir.

5. Yəzdi Bamiyə: Bamiyə Yəzdə xas bir desertdir. Bamiyə xəmir qızartmaqla hazırlanan desertdir. Şərbətlə şirinləşdirilən bamiyə üzərinə şəkər tozu və ya şəkər tozu səpilərək süfrəyə verilir. Yəzd şəhəri zəngin yemək mədəniyyəti ilə İranın mühüm kulinariya mərkəzidir. Bu yeməklər şəhərin mədəni irsini əks etdirir və yerlilər tərəfindən sevilir.

Əyləncə və Gecə Həyatı

Yezd İranın mərkəzi bölgəsində yerləşən şəhərdir. Şəhər ənənəvi İran mədəniyyətini əks etdirən tarixi və mədəni faktura ilə məşhurdur. Bununla belə, Yəzd gecə həyatı baxımından İranın digər böyük şəhərləri kimi canlı yer deyil. Yəzddə gecə həyatı ümumiyyətlə restoranlar, kafelər və çay evləri ətrafında cərəyan edir. Şəhərdə çoxlu yerli restoranlar var və siz bu restoranlarda ənənəvi İran yeməklərini dada bilərsiniz. Siz də çay evlərində oturaraq xoş axşam keçirə bilərsiniz. Yəzddə spirtli içkilərin istifadəsi qadağandır, ona görə də spirtli içki tapmaq çətin ola bilər. Gecə əyləncəsi axtarırsınızsa, Yəzddə canlı gecə həyatı tapa bilməzsiniz. Şəhər adətən səhər saatlarında sakitləşir və gecə saatlarında fəaliyyətlər azalır. Bununla belə, bəzi otellər canlı musiqi tədbirləri və ya ənənəvi rəqs şouları kimi tədbirlər təşkil edə bilər. Yəzddə gecə səfərləri də edə bilərsiniz. Tarixi və dini yerlər, xüsusilə Şeyx Əli Hürfezi Türbəsi və Zeynel Abidin Məscidi gecə işıqlandırması ilə çox təsir edicidir. Yekun olaraq qeyd edək ki, Yəzd İranın mədəni və tarixi şəhəri və gecə həyatı baxımından sakit bir yerdir. Şəhərdə əyləncə və gecə fəaliyyətləri ümumiyyətlə restoranlarda, çayxanalarda və otellərdə keçirilən tədbirlərlə məhdudlaşır.

İqtisadi Məlumat

Yəzd — İranın İsfahan əyalətində yerləşən şəhər. Şəhər tarixi və mədəni əhəmiyyətə malik olmaqla yanaşı, həm də iqtisadi baxımdan mühüm mərkəzdir. Yəzd ənənəvi sənətkarlıq və ticarət mərkəzi kimi tanınır. Xüsusən də xalçaçılıq, xalçaçılıq, mis emalı, keramika və dəri emalı kimi sənətkarlıq Yəzd iqtisadiyyatında mühüm yer tutur. Bu əl işləri həm yerli istehlak, həm də ixrac üçün istehsal olunur. Şəhər tekstil və geyim sektorunda da fəaldır. Yəzd İranın mühüm ipək istehsalı mərkəzi kimi tanınır. Xüsusilə ipək parça və geyim istehsalı şəhərin iqtisadiyyatına öz töhfəsini verir. Yəzd turizm gəlirləri baxımından da əhəmiyyətli potensiala malikdir. Şəhərdə tarixi və mədəni irs, turistlər -nin diqqətini çəkir. Xüsusilə Yəzdin tarixi şəhər mərkəzi YUNESKO-nun Dünya İrs Siyahısındadır. Turizm sektoru şəhər iqtisadiyyatına əhəmiyyətli gəlir gətirir. Nəhayət, qeyd etmək yerinə düşər ki, Yəzd neft-kimya və enerji sektorunda da fəaldır. Şəhərdə yerləşən neft emalı zavodu və neft-kimya müəssisələri İranın enerji istehsalı və ixracına töhfə verir. Yəzd ənənəvi sənətkarlıq, tekstil və geyim sənayesi, turizm və enerji kimi müxtəlif sektorlarda fəaliyyət göstərən iqtisadiyyata malikdir. Şəhər tarixi və mədəni sərvətləri ilə yanaşı mühüm iqtisadi mərkəzdir.