Füzuli rayonu (Fizuli District) Şəhər haqqında ətraflı məlumat

Füzuli Rayonu Haqqında Məlumat

Füzuli Azərbaycanın 80 rayonundan biridir və Qarabağ bölgəsində yerləşir. Rayon Xankəndi şəhərindən təqribən 30 kilometr aralıda yerləşir. Füzuli Azərbaycanın tarixi-mədəni əhəmiyyətə malik rayonlarından biridir. Füzuli Azərbaycanın müstəqilliyini elan etdiyi 1991-ci ildən Ermənistan tərəfindən işğal olunub. Ona görə də Füzuli Azərbaycanın işğal olunmuş ərazisinin bir hissəsidir və hazırda Azərbaycanın nəzarəti altında deyil. Füzuli tarix boyu bir çox sivilizasiyalara ev sahibliyi edib. Rayon qədim zamanlardan yaşayış məntəqəsi kimi istifadə edilmişdir. Füzuli həm də Azərbaycanın tanınmış şairlərindən olan Məhəmməd Füzulinin doğulduğu yer kimi tanınır. Füzulinin iqtisadiyyatının əsasını əkinçilik, heyvandarlıq və ticarət təşkil edir. Rayonda buğda, şəkər çuğunduru, tərəvəz və meyvə kimi kənd təsərrüfatı məhsulları becərilir. Heyvandarlıq da mühüm gəlir mənbəyidir. Füzuli həm də tarixi və təbii gözəllikləri ilə diqqəti cəlb edir. Rayon ərazisindəki Ağdam gölü və Füzuli şəhəri ziyarətçilərin marağına səbəb olan yerlər sırasındadır. Lakin hazırda işğal səbəbindən bu ərazilərə giriş məhduddur. Füzuli Azərbaycanın mədəni irsinin mühüm hissəsidir və Azərbaycan hökuməti ümid edir ki, rayon beynəlxalq ictimaiyyətin dəstəyi ilə bərpa olunacaq və Azərbaycanın nəzarətinə qaytarılacaq.

Yer və Coğrafiya Haqqında Məlumat.

Füzuli rayonu — Azərbaycanın cənub-qərbində, Dağlıq Qarabağ bölgəsində yerləşən rayon. Rayon Ağdam rayonunun qərbində yerləşir. Füzuli rayonunun ümumi sahəsi təqribən 1387 kvadrat kilometrdir. Rayonun şimalında Ağdam və Xocalı rayonları, şərqdə Şuşa, cənubda Cəbrayıl, qərbdə Ermənistanla sərhəd var. Rayonun coğrafi quruluşu dağlıq və dağlıqdır. Rayonun ən hündür nöqtəsi 3721 metr yüksəklikdə olan Göz dağıdır. Rayonda Goranboy dağı, Aşağı Veysəlli dağı və Yukarı Veysəlli dağı kimi dağlar da var. Füzuli rayonu zəngin təbii sərvətlərə malikdir. Rayonun torpaqları kənd təsərrüfatı üçün çox əlverişli olduğundan rayon iqtisadiyyatının əsasını kənd təsərrüfatı təşkil edir. Rayonda buğda, arpa, üzüm, alma, armud, ərik və digər meyvə-tərəvəz becərilir. Heyvandarlıq da mühüm gəlir mənbəyidir. Füzuli rayonunun tarixi-mədəni irsi də çox zəngindir. Rayonun Abbasbəyli, Horadiz, Horovlu və digər kəndlərində tarixi binalar, Məscidlər, məqbərələr, abidələr rayonun tarixini, mədəniyyətini əks etdirir. Lakin Füzuli rayonu 1993-cü ildə Dağlıq Qarabağ müharibəsi zamanı Ermənistan tərəfindən işğal olunub. Ona görə də rayon hələ də işğal altındadır və Azərbaycanın nəzarəti altında deyil. Bu vəziyyət rayonda böyük dağıntılara və köçə səbəb oldu.

Tarix Haqqında Məlumat

Füzuli rayonu Azərbaycanın cənub-şərqində yerləşən rayondur. Paytaxt Bakıdan təxminən 350 kilometr aralıda yerləşir. Rayonun adı Azərbaycanın tanınmış şairlərindən olan Füzulidən götürülmüşdür. Füzuli rayonunun tarixdə mühüm yeri vardır. Rayon sərhədləri daxilində yerləşən Füzuli şəhəri XVIII əsrin sonlarından Qarabağ xanlığının paytaxtı kimi əhəmiyyət qazanmışdır. Bu dövrdə şəhərdə çoxlu tarixi binalar tikilmişdir. Halbuki Füzuli 1993-cü ildə Qarabağ müharibəsi zamanı Ermənistan tərəfindən işğal olunub. Bu işğal nəticəsində şəhərdəki tarixi tikililərə böyük ziyan dəymiş, əhali köçkün düşmüşdür. Füzuli hələ də Ermənistanın işğalı altındadır. Füzuli rayonundakı digər tarixi yer Cəngavərlər türbəsidir. Bu məqbərə Azərbaycanın tanınmış şairlərindən biri olan Cəngavər Paşaya həsr olunub. Türbə Qarabağ xanlığı dövründə tikilib və bu gün də mühüm mədəni və turizm məkanı kimi ziyarət edilir. Füzuli rayonunun tarixi və mədəni dəyərləri Azərbaycan üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Lakin Ermənistanın işğalı ucbatından bu dəyərlər qorunub saxlanıla bilmədi və insanlar öz yurdlarından didərgin düşdülər. Azərbaycan bu işğala son qoyulması və Füzulinin azadlığı uğrunda mübarizəsini davam etdirir.

Turistik yerlər

Füzuli rayonu Azərbaycanın cənub-şərqində yerləşən rayondur. Rayonun mərkəzi Füzuli şəhəridir. Füzuli rayonu Qarabağ müharibəsi zamanı çox zərər görmüş və əsasən tərk edilmiş ərazidir. Lakin son illərdə turizm əhəmiyyəti olan yerlər bərpa işləri ilə canlanmağa başlayıb. Füzuli rayonunda turistləri maraqlandıran bir neçə yer var. Bunlardan birincisi Füzuli şəhərində yerləşən Füzuli məscididir. 19-cu əsrdə tikilmiş bu məscid öz memarlıq xüsusiyyətləri və tarixi dəyəri ilə ziyarətçiləri heyran edir. Rayona Ağdam rayonunun tərkibinə daxil olan tərk edilmiş Ağdam şəhəri də daxildir. Ağdam Qarabağ müharibəsi zamanı çox dağıdılan və tərk edilmiş şəhərdir. Bu bölgə müharibənin izlərini görmək mümkün olduğu üçün ziyarətçilər üçün çox maraqlı yerdir. Füzuli rayonunda ayrıdır Qarabağ müharibəsi zamanı mühüm rol oynamış Cəbəl Məmmədli kəndi də var. Bu kənd müharibə illərində Azərbaycan ordusunun müdafiə xəttinin mühüm tərkib hissəsi olub. Kənddəki müharibə xatirələri və abidələr tarix həvəskarları üçün maraqlı ola bilər. Nəhayət, Füzuli rayonunda yerləşən Dağlıq Qarabağ bölgəsi öz təbii gözəllikləri ilə məşhurdur. Bu bölgədə dağlar, dərələr, yaylalar, göllər var. Bu bölgə təbiətdə gəzinti, düşərgə və fotoqrafiya kimi fəaliyyətlər üçün çox uyğun bir seçimdir. Füzuli rayonu tarixi və təbii gözəllikləri ilə ziyarətçilər üçün maraqlı bir rayondur. Bununla belə, əraziyə getməzdən əvvəl təhlükəsizlik vəziyyətini yoxlamaq vacibdir.

Qida Mədəniyyəti

Füzuli rayonu — Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində yerləşən şəhər. Füzulinin yemək mədəniyyəti ümumilikdə Azərbaycan mətbəxinin tipik xüsusiyyətlərini əks etdirir. Füzuli rayonunda tez-tez istifadə edilən bəzi yeməkləri təqdim edirik:

1. Piti: Piti Füzulidə çox məşhur olan ət yeməyidir. Adətən quzu əti, noxud, kartof və ədviyyatlarla hazırlanır. Uzun müddət qaynadılan piti adətən təndir çörəyi ilə verilir.

2. Dovğa: Dovğa Füzulidə tez-tez yeyilən şorba növüdür. Qatıq, su, un, yağ, nanə və digər ədviyyatlarla hazırlanır. Adətən qış aylarında istehlak edilən dovğa həm qidalı, həm də ləzzətli bir seçimdir.

3. Qutab: Qutab Füzuli rayonunda tez-tez istehlak edilən xəmirdir. İçlik adətən qiymə, pendir, ispanaq və ya kartofdan ibarətdir. Qutablar adətən sac üzərində bişirilir və üzərinə kərə yağı və ya qatıq qoyularaq süfrəyə verilir.

4. Düşbərə: Düşbərə Füzulidə məşhur şorba növüdür. İçərisində xırda xəmir parçaları olan düşbərə adətən bulyonla hazırlanır. Üzərinə sarımsaqlı qatıq və ya kərə yağı ilə süfrəyə verilir.

5. Paxlava: Paxlava Füzuli rayonunda desert kimi istehlak edilən delikatesdir. Xəmir, qoz və şəkər siropu ilə hazırlanan paxlava adətən xüsusi günlərdə və ya şənliklərdə verilir. Bu yeməklər Füzuli rayonunun xarakterik dadlarından yalnız bir neçəsidir. Füzulinin zəngin mətbəxi Azərbaycanın ümumi kulinariya mədəniyyətinə bənzər müxtəlif ət, tərəvəz və taxıl məhsullarından istifadəni ehtiva edir.

Əyləncə və Gecə Həyatı

Füzuli rayonu Azərbaycanın rayonudur və sakit ərazidir. Buna görə də, digər böyük şəhərlərdə olduğu kimi canlı gecə həyatı gözləmək lazım deyil. Bununla belə, rayonda bəzi əyləncə variantları var. Rayonda bir neçə restoran və kafe var. Bu yerlərdə siz beynəlxalq mətbəxlə yanaşı yerli yeməklərdən dada bilərsiniz. Tfak variantları da təklif olunur. Yeməkdən sonra bir az vaxt keçirmək üçün kafelərdə oturub dostlarınızla söhbət edə bilərsiniz. Füzuli rayonu həm də təbii gözəllikləri ilə məşhurdur. Rayondakı parklar, bağlar və göllər təbiətdə gəzintilər və ya pikniklər üçün ideal yerlərdir. Bu fəaliyyətlərlə gecə həyatından uzaqlaşıb dinc vaxt keçirə bilərsiniz. Əgər siz gecə həyatından zövq alırsınızsa, Füzuli rayonunda bir neçə bar və gecə klubu var. Bu məkanlarda canlı musiqi dinləyə, rəqs edə və əyləncəli gecə keçirə bilərsiniz. Bununla belə, bu yerlərin sayı və çeşidi məhdud ola bilər. Nəticə olaraq qeyd edək ki, Füzuli rayonu digər böyük şəhərlər kimi canlı gecə həyatı təqdim etməsə də, sakit və dinc atmosferdə əyləncəli vaxt keçirə biləcəyiniz bir yerdir. Siz onun təbii gözəlliklərini kəşf edə, yerli restoranlarda yemək yeyə və ya dostlarınızla barlarda əylənə bilərsiniz.

İqtisadi məlumat

Füzuli rayonu Azərbaycanın cənub-qərbində yerləşən rayondur. Rayonun iqtisadiyyatının əsasını əkinçilik və heyvandarlıq təşkil edir. Kənd təsərrüfatı rayonun ən mühüm gəlir mənbəyidir. Füzuli rayonunda kənd təsərrüfatı istehsalının çox hissəsi taxıl məhsullarına yönəlib. Rayonda buğda, arpa, qarğıdalı kimi məhsullar geniş becərilir. Meyvə-tərəvəz istehsalı da həyata keçirilir. Rayonda üzüm, alma, armud, şaftalı kimi meyvə növləri becərilir. Heyvandarlıq da rayonun iqtisadiyyatında mühüm yer tutur. Rayonda xırda heyvandarlıq xüsusilə geniş yayılmışdır. Qoyun-keçi yetişdirilir. Mal-qara və quşçuluq da aparılır. Rayonda ticarət və xidmət sahələri də inkişaf edir. Rayonda kiçik biznes və mağazalar fəaliyyət göstərir. Ticarət rayonun iqtisadiyyatına öz töhfəsini verir. Turizm həm də rayon iqtisadiyyatına töhfə verən sahədir. Füzuli rayonu tarixi və turistik dəyərlərə malik olduğu üçün turistlər tərəfindən tez-tez ziyarət olunur. Lakin Füzuli rayonu Dağlıq Qarabağ bölgəsində yerləşdiyi üçün 1993-cü ildən işğal altındadır. Bu səbəbdən onun iqtisadiyyatına mənfi təsir göstərirdi. İşğal səbəbindən əkinçilik və heyvandarlıq fəaliyyəti məhdud olaraq qaldı. Təəssüf ki, ticarət və turizm sektorları da dayanıb. Bu vəziyyət rayonun iqtisadi potensialına mənfi təsir göstərir.